Bij het afbouwen van benzodiazepines zie ik het vaak gebeuren: cliënten komen uit klinieken of van behandelaren die iedereen standaard omzetten naar diazepam.
Het idee daarachter is logisch – diazepam heeft een lange halfwaardetijd en zorgt daardoor voor een stabielere bloedspiegel. Maar is het altijd de beste keuze?
Het tegenovergestelde hoor ik binnen de praktijk ook geregeld terug; voorschrijvers die onder geen beding iemand om willen zetten naar diazepam omdat dit in het lichaam zou stapelen en iemand dus hoe dan ook op de eigen, korter werkende benzodiazepine, af moet bouwen. Ook als dit voor extra problemen met betrekking tot ontwenning zorgt.
In deze blog leg ik uit wat de voordelen én nadelen zijn van afbouwen met diazepam, waarom een standaardaanpak niet voor iedereen werkt, en hoe ik hier in mijn praktijk zorgvuldig mee omga.
Waarom diazepam vaak wordt ingezet bij afbouw
Diazepam (ook wel bekend onder de naam Valium) heeft eigenschappen die afbouw technisch aantrekkelijk maken:
- Een lange halfwaardetijd (tot wel 100 uur)
- Een minder schommelende spiegel in het bloed
- Een lagere kans op acute, heftige ontwenningsverschijnselen
Om deze redenen wordt het in veel afbouwprotocollen gebruikt als vervangend middel. Kortwerkende benzodiazepines zoals lorazepam, oxazepam of alprazolam worden dan eerst omgezet naar een equivalente dosis diazepam, waarna de afbouw start.
Maar: diazepam werkt niet voor iedereen prettig
Hoewel diazepam voor sommigen rust en stabiliteit geeft tijdens het afbouwen, merk ik in de praktijk ook iets anders:
"Sinds ik op diazepam zit, kom ik de dag nauwelijks meer door."
"Ik voel me constant suf en afgevlakt. Werken lukt me zo eigenlijk niet meer."
De langere werkingsduur en sterkere sedatie kunnen bij sommige mensen juist zorgen voor verminderde alertheid, energieverlies en functioneringsproblemen.
En precies daarom is een zorgvuldige aanpak bij de omzetting cruciaal. De uitwerking van het middel op jouw dagelijkse bezigheden en verplichtingen moet immers wel passend zijn.
Waarom ik altijd meekijk bij omzetting naar diazepam
Wat ik vaak zie, is dat er wordt omgezet naar de theoretisch equivalente dosis diazepam, bijvoorbeeld op basis van een standaard omrekentabel.
Maar die gelijkwaardigheid op papier pakt in de praktijk regelmatig te zwaar uit.
In mijn praktijk pakken we het daarom als volgt aan:
- Ik kijk actief mee naar de meest passende dosering (vaak starten we bewust iets lager dan de equivalent)
- Laten we iemand geleidelijk wennen aan diazepam
- En gebruiken we een korte overgangsperiode, waarin het oude en het nieuwe middel deels naast elkaar worden gebruikt
Zo kan je veel beter beoordelen: - Hoe iemand reageert op diazepam
- Of het middel functioneel genoeg is overdag
- En of verdere omzetting wel of niet verstandig is
Deze overgang geeft rust en voorkomt overdosering of onnodige klachten door een te abrupte omschakeling.
Wanneer is diazepam wél zinvol?
Diazepam is zeker waardevol bij:
- Heftige schommelingen of klachten op kortwerkende benzo’s (denk aan klachten die passen bij ontwenning nog voordat je je gebruikelijke volgende dosering in dient te nemen)
- Mislukte afbouwpogingen op het oorspronkelijke middel
- De behoefte aan een stabiele basis om geleidelijk te minderen
De lange halfwaardetijd werkt dan juist in je voordeel, doordat het lichaam meer tijd krijgt om zich aan te passen tussen de stappen.
Wanneer is afbouwen op je eigen middel beter?
Als je goed functioneert op je huidige middel, geen extreme schommelingen ervaart, en je in kleine stapjes wilt afbouwen, is er vaak geen reden om over te stappen.
Sterker nog, bij een stabiel beloop kan overstappen naar diazepam zelfs meer nadelen dan voordelen hebben:
- Verhoogde sedatie
- Moeite met concentratie of functioneren
- Onnodige verstoring van een bestaande balans; je weet wat je nu hebt en hoe je op jouw middel reageert, het is maar weer afwachten hoe de diazepam zal vallen
Daarom geldt: afbouwen is en blijft maatwerk.
Mijn advies vanuit de dagelijkse afbouwpraktijk
Laat je niet zomaar omzetten op basis van protocollen of tabellen.
Vraag je behandelaar:
- Wat is het doel van de omzetting?
- Hoe wordt de dosering bepaald?
- Gebeurt dit in één keer of met een overgangsfase?
En weet: je mag altijd kritisch zijn en om uitleg vragen.
Jouw herstel verdient een persoonlijke aanpak.
Persoonlijke begeleiding bij afbouw
Bij De Afbouw Apotheker begeleid ik mensen bij het afbouwen van benzodiazepines zoals diazepam. Ik kijk mee:
- Of omzetting verstandig is
- Hoe we een passende dosering kiezen
- Hoe we jouw functioneren en herstel in balans houden
Altijd met aandacht voor wat jij aankunt, mentaal én praktisch.
Plan een gratis kennismakingscall
Twijfel je of diazepam de juiste afbouwroute is voor jou?
Je bent welkom voor een gratis en vrijblijvende kennismakingscall. We nemen rustig de tijd om jouw situatie te bespreken.